Wakilan gwamnatin Isra’ila da dama ne suka shiga wani taron masu ra’ayin mazan jiya da suka yi kira da a sake tsugunar da yankin Zirin Gaza da kuma mamayar gabar yammacin kogin Jordan.
Taron wanda kungiyar masu rajin kare hakkin bil adama ta Nahala ta shirya a daren Lahadi mai taken “Masu zaman lafiya da Nasara” ya bukaci a gina sabbin matsugunan yahudawa a yankunan Falasdinawa. Kiran ‘yan siyasa da masu fafutuka da suka taru a gabashin birnin Kudus da ta mamaye ya zo ne a daidai lokacin da kasashen duniya ke matsin lamba ga Isra’ila na tabbatar da cewa za ta mutunta kasar Falasdinu bayan kawo karshen yakinta na Gaza.
A shekara ta 2005 Isra’ila ta janye sojojinta da matsugunanta daga zirin Gaza bayan shafe shekaru 38 tana mamayar kasar. Ana ci gaba da muhawara kan wanda zai tafiyar da yankin bayan kawo karshen yakin da aka fara bayan harin da Hamas ta kai kan Isra’ila a ranar 7 ga watan Oktoba.
Firayim Minista Benjamin Netanyahu ya ce Isra’ila ba ta da niyyar sake ci gaba da zama na dindindin amma ta dage cewa Isra’ila za ta ci gaba da kula da harkokin tsaro na wani lokaci mai tsawo.
Kawayen Isra’ila na kasa da kasa, karkashin jagorancin Amurka, sun ce samar da kasashe biyu ita ce hanya daya tilo da za ta tabbatar da tsaro ga bangarorin biyu. Netanyahu, wanda ke fuskantar matsin lamba na siyasa, yana bijirewa, ko da yake bai gabatar da wani cikakken shiri na abin da gwamnatinsa ke ikirari a nan gaba ba.
‘Babu tsaro ba tare da sake matsugunni ba’
Tashar talabijin ta Channel 12 ta Isra’ila ta rawaito cewa ministoci 12 daga jam’iyyar Likud ta Netanyahu sun halarci taron. Abokan kawancensa na hannun damansa, Ministan Tsaron kasa Itamar Ben-Gvir da Ministan Kudi Bezalel Smotrich, sun sake nanata kira da a kauda Falasdinawa daga Gaza.
Smotrich ya ce da yawa daga cikin yaran da aka kwashe sun dawo a matsayin sojoji domin yaki da Hamas. Ya ce yana adawa da matakin da gwamnati ta dauka na kwashe matsugunan Yahudawa daga Gaza a baya.
“Mun san abin da zai kawo kuma mun yi ƙoƙarin hana shi,” in ji Smotrich a cikin jawabinsa. “Idan babu ƙauyuka, babu tsaro.”
Jama’ar sun yi ruri tare da rera wakoki don sake gina matsugunan.
Ben-Gvir ya ce ya yi zanga-zangar nuna rashin amincewa da kwashe matsugunan yahudawa daga Gaza kuma ya yi gargadin cewa za ta kawo “roka-roka kan Sderot” da “roka kan Ashkelon” a kudancin Isra’ila.
“Mun yi ihu kuma mun yi gargadi,” in ji Ben-Gvir. “Idan [mu] ba ma son wani 7 ga Oktoba, muna buƙatar komawa gida mu mallaki ƙasar.”
“Babu yadda za a yi nasara a wannan yakin ba tare da sake gina Gush Katif da zirin Gaza ba. Ya kamata a bunkasa tare da ƙauyukan Yahudawa da garuruwan Yahudawa, “Moshe Feiglin, tsohon memba na Knesset, ya ce a wurin taron.
“Wannan ita ce kadai hanyar cin nasara a wannan yakin na zubar da jini. Kuma Isra’ila ba za ta iya ba da damar yin nasara a wannan yakin,” in ji shi.
Wasu ‘yan siyasar Isra’ila sun yi tir da taron, da kuma halartar ministocin gwamnati.
Gadi Eisenkot, tsohon hafsan hafsan soji, kuma memba a majalisar dokokin Knesset da Netanyahu a halin yanzu, ya ce taron zai “dakatar da rarrabuwar kawuna kan abin da ya hada mu baki daya” a daidai lokacin da sojojin Isra’ila ke “fada kafada da kafada a cikin wani yanayi na tsaka mai wuya.” yaki tare da hujja mara misaltuwa”.
Ministan Ilimi Yoav Kisch ya shaidawa gidan rediyon sojojin Isra’ila cewa lokacin taron ya kare. “Bai dace a shiga wannan tattaunawar ba yanzu,” in ji shi. “Muna bukatar mu mai da hankali kan tattaunawar kan hadin kan sojojin mu.”
‘Tsarin kabilanci’
Matsugunan yahudawa da suka bazu a ko’ina cikin Yammacin Gabar Kogin Jordan da aka mamaye, dokokin kasa da kasa da kungiyoyin agaji sun sanya su a matsayin haramun. Har ila yau, galibi su ne ke haifar da arangama tsakanin mazauna da ke dauke da makamai da Falasdinawa.
Kungiyoyin kare hakkin bil adama da gwamnatoci da dama sukan yi Allah wadai da tashe-tashen hankulan ‘yan gudun hijira da ke auna Falasdinawa.
Manufar fadada matsugunan Isra’ila ita ma tana kawo cikas ga makomar da ake hasashen za ta cimma matsaya tsakanin kasashen biyu.
“A cikin wannan taron, ministocin Isra’ila 12 sun halarci, ciki har da mambobin jam’iyyar Likud ta Netanyahu, haka kuma, mambobin Knesset na Isra’ila 15 sun halarci, don haka ba abin wasa ba ne,” in ji Mariam Barghouti, ‘yar gwagwarmayar Falasdinawa kuma mai bincike.
“Waɗannan su ne mutanen da suke yin siyasa a Isra’ila, kuma waɗannan su ne mutanen da suka yi kira ga kawar da ƙabilanci a Gaza, kawar da kabilanci na mutanen Gaza.”
Hukumar Falasdinawa ta yi Allah wadai da taron, inda ta ce taron na nuni da yadda yancin Isra’ila na tada zaune tsaye a yankin.
“Taron da ‘yan mulkin mallaka a birnin Kudus ke yi ya haifar da kalubalanci ga hukuncin kotun kasa da kasa (ICJ), tare da tunzura jama’a na tilastawa Falasdinawa kauracewa gidajensu,” in ji ma’aikatar harkokin wajen Palasdinawa da ‘yan gudun hijira a cikin wata sanarwa, yayin da take magana kan hukuncin da kotun ICJ ta yanke a makon jiya. wanda ya yi kira ga Isra’ila da ta hana “kisan kare dangi” a Gaza.
ALJAZEERA/Ladan Nasidi.
