Rahoton Hukumar Lafiya ta Duniya na baya-bayan nan ya nuna cewa adadin masu fama da kiba a duniya ya ninka fiye da ninki biyu tun daga 1990 kuma cutar da ba za ta iya yaduwa ba ta shafi sama da mutane biliyan daya a duniya. Rahoton da jaridar Lancet Medical Journal ta buga ya nuna cewa kiba na fuskantar kasashe masu fama da talauci musamman, yayin da adadin ke karuwa a tsakanin yara da matasa fiye da manya.
KARANTA KUMA: Rashin karin kumallo akai-akai na iya haifar da kiba, ciwon sukari & # 8211; Likitan abinci
A cewar WHO, kiba da kiba ana bayyana su a matsayin tara mai da ba na al’ada ko kuma ya wuce kima da ke haifar da hadari ga lafiya, ta kara da cewa ma’aunin jikin da ya wuce 25 ana daukar kiba, kuma sama da 30 na da kiba.
Binciken da aka fitar gabanin ranar kiba ta duniya, wanda ake bikin kowace shekara a ranar 4 ga Maris, an kiyasta cewa akwai manya da matasa da yara masu kiba kimanin miliyan 226 a duniya a shekarar 1990 kuma adadin ya kai miliyan 1,038 a shekarar 2022.
Masu bincike a cikin binciken sun yi nazarin ma’aunin nauyi da tsayin mutane sama da miliyan 220 a cikin kasashe sama da 190 don cimma kiyasin.
An kiyasta cewa mata miliyan 504 da maza miliyan 374 sun yi kiba a cikin 2022.
Binciken ya kuma bayyana cewa, yawan kiba ya kusan ninka sau uku ga maza (kashi 14) tun daga shekarar 1990 kuma fiye da ninki biyu ga mata (kashi 18.5).
Bisa ga binciken, adadin yara da matasa masu fama da kiba ya karu daga kimanin miliyan 31 a 1990 zuwa kusan miliyan 159 a 2022. Ya kara da cewa Caribbean, Gabas ta Tsakiya, Arewacin Afirka, Polynesia, da Micronesia sun fi fama da tashin hankali.
Binciken ya kara da cewa, “Wadannan kasashe a yanzu suna da yawan masu kiba fiye da yawancin kasashe masu arzikin masana’antu, musamman na Turai.”
Da yake mayar da martani ga binciken, babban daraktan WHO, Tedros Adhanom Ghebreyesus. Ya jaddada mahimmancin sarrafa kiba tun daga farkon rayuwa zuwa girma, ta hanyar cin abinci, motsa jiki, da isasshen kulawa.
Ya ce, “Wannan sabon binciken ya nuna muhimmancin yin rigakafi da sarrafa kiba tun daga farko har girma, ta hanyar cin abinci, motsa jiki, da isasshen kulawa, kamar yadda ake bukata. Komawa kan turba domin cimma burin duniya na rage kiba yana buƙatar haɗin gwiwar kamfanoni masu zaman kansu, waɗanda dole ne su yi la’akari da tasirin lafiyar samfuran su. Da yake tabbatar da shi, Daraktan Kula da Abinci na Lafiya a WHO, Francesco Branca, ya ce sama da mutane biliyan daya masu kiba ya karu “fiye da yadda muke tsammani”.
Ya ce sabbin magungunan “kayan aiki ne mai mahimmanci amma ba maganin matsalar ba.”
Branca ya kara da cewa, “A da, mun yi la’akari da kiba a matsayin matsalar masu kudi, yanzu matsala ce ta duniya. Kiba abu ne na dogon lokaci kuma yana da mahimmanci a duba tasirin waɗannan magunguna akan tasirin dogon lokaci ko illolin da ke tattare da su.”
Punch/Ladan Nasidi.
