Hukumar raya kasashe ta Majalisar Dinkin Duniya (UNDP) ta yi gargadin cewa kebe mata da Najeriya ke yi daga shugabancin siyasa ba batun zamantakewa ba ne kawai, illa gasa ta kasa a cikin tsarin duniya da ke saurin canzawa.
Da take magana a Abuja a babban taron tattaunawa da masu aikin yada labarai kan kudirin kujeru mata na musamman, wakiliyar UNDP a Najeriya, Elsie Attafua, ta bayyana cewa “muhawarar da ake yi kan kudirin kujeru na musamman ga mata dole ne ya wuce hankali da siyasa, kudirin na da nufin kara mata wakilci a majalisar.”
Ta jaddada cewa shigar mata a fagen siyasa a yanzu ya zama wata dabarar da ake bukata don ci gaban Najeriya da shugabancinta a cikin duniyar da ake sake fasalinta ta hanyar bayanan wucin gadi, rushewar al’umma, siyasar ma’adinai da hamayyar geopolitical.
“Najeriya dole ne ta kewaya duniya na juyin juya hali na geopolitics, saurin canji na fasaha, basirar wucin gadi, intanet na abubuwa, matsalolin alƙaluma, da kuma tasirin rikici. Najeriya ba za ta iya shiga cikin wannan makomar ba tare da rabin yawan al’ummarta daga tsara yanke shawara. Najeriya ba za ta iya yin takara a duniya tare da kasa da kashi 5% na wakilcin mata. Muna buƙatar muryoyi da ra’ayoyi daban-daban a kusa da tebur don sanya Najeriya a matsayin babbar shugaba, “in ji Attafu.
A wani mataki da ba kasafai aka saba ficewa daga aikin diflomasiyyar da aka saba amfani da shi a fannin bayar da tallafi ba, Wakilin UNDP na kasar ya bayyana wakilcin Najeriya kasa da kashi 5% a halin yanzu, a matsayin wanda bai dace da burin kasar na jagorantar Afirka ba.
“Bayanan duniya a koyaushe suna nuna alaƙa kai tsaye tsakanin jagorancin siyasa na mata da ci gaban ƙasa a cikin ci gaban tattalin arziki, kiwon lafiya, ilimi, da sabbin fasahohi. Akwai tabbataccen shaida. Lokacin da mata suka zauna a teburin yanke shawara, ƙasashe sun fi kyau a fannin tattalin arziki, zamantakewa, fasaha, “in ji ta.
Attafua ya buga misali da kasashe irin su Rwanda, Senegal, Mexico da Saliyo, a matsayin misali, inda adadin jinsi ya samar da kwanciyar hankali a siyasance, kirkire-kirkire da kuma tsarin mulki mai karfi, yana mai jaddada cewa Najeriya na cikin hadarin rasa samun riba ta Beijing+30.
Idan aka kwatanta, ta lura cewa har yanzu Najeriya tana da “kasa da kashi 5%” na wakilcin mata a harkokin siyasa, inda mata hudu ne kawai a majalisar dattawa da kuma kusan 17 a majalisar wakilai.
Attafua ya kara yabawa masu fafutuka na Najeriya bisa kokarinsu da kuzarinsu wajen tura hada jinsin.
“A ‘yan kwanakin da suka gabata, na ga maza da mata suna shiga cikin ‘yan majalisa, suna ba da mafita mai mahimmanci, suna ba da shawarar cewa za mu kafa tarihi tare,” in ji Attafua.
Yayin da take ishara da bikin cika shekaru 30 na Beijing Plus na bana na sanarwar birnin Beijing, ta ce, ci gaban da aka samu a duniya kan daidaiton jinsi ya kasance ba daidai ba, yayin da ci gaban Najeriya ya ragu sosai, musamman a fannin siyasa.
“Har yanzu gibin yana da yawa, Mun yi nisa da daidaiton jinsi a cikin shugabancin siyasa. Kwanaki 16 na fafutuka ya tunatar da mu cewa ba zai iya zama kwanaki 16 kawai ba, dole ne ya kasance kwanaki 365 na alhakin. Kudirin ya yi daidai da wajibcin kasa da kasa na Najeriya karkashin SDG 5, SDG 16 da CEDAW. Muna jin cewa wata dama ce ta samar da ci gaba a karkashin kasa da kasa ta Beijin.ta ce.
A cewarta, “a duniya baki daya, kasashe suna amfani da kujeru na musamman ko tsarin rabo a matsayin kayan aiki na wucin gadi don gyara abubuwan tarihi da tsarin.
“Wannan ba alama ce ba, hanya ce ta tabbatar da daidaita fagen da tarihi ya karkatar da shi.”
Yayin da muhawarar siyasar Najeriya ta kan sanya wakilcin mata a matsayin sadaka, adalci ko kuma kyawawan dabi’u, Ms Attafua, ta sauya tsarin gaba daya ta kira shi muhimmin mataki na tattalin arziki, tsaro da ci gaba.
“Gwamnatin hada-hadar yanzu tana da alaƙa kai tsaye da ikon al’umma don tsira daga girgizar duniya daga rushewar dijital zuwa rikice-rikicen ma’adinai da gasa na geopolitical. A cikin duniyar da AI ke motsawa, fashewar alƙaluma da tasirin tasirin duniya, Najeriya tana buƙatar kowane murya, kowane ra’ayi, kowane hangen nesa don gasa, “in ji ta.
Attafua ya sake tabbatar da cewa shigar da UNDP ke yi na tallafawa tsarin bisa gayyatar Majalisar Dokokin kasar, ya dogara ne kan shaidun da ke nuna cewa gudanar da mulki ya hada da ci gaban kasa.
“Mun yi aiki tare da Majalisar Dokoki ta kasa, muna tallafawa gina yarjejeniya da sadarwa, tare da yin amfani da sabuwar kafa ta Afirka Facility for Women in Political Leadership, wanda wani darektan yankin Najeriya ke jagoranta. Bai kamata Najeriya ta yi barci a nan gaba ba,” in ji ta. Wakilin UNDP ya bukaci kwararrun kafafen yada labarai na Najeriya da su jajirce wajen taimakawa wargaza ra’ayoyin mata da bata gari a fagen siyasa.
Wakilin UNDP ya bukaci kwararrun kafafen yada labarai na Najeriya da su jajirce wajen taimakawa wajen wargaza ra’ayoyin mata da bata gari a fagen siyasa.
Ta yaba da duk goyon bayan da abokan tarayya irin su, UNDP, UN Women, gwamnatin Kanada, EU, Birtaniya, da mazan Najeriya a ciki da wajen majalisa, suke tabbatar da an zartar da kudirin
Aisha. Yahaya, Lagos
