Afirka Ta Kudu Za Ta Soke Anfani Da Salga A Makarantun Karkara

Gwamnatin Afirka ta Kudu dai na fuskantar matsin lamba daga kungiyoyin kare hakkin bil adama da iyayen yara kan su kawar da matsugunan ramuka.

 

 

An yi kiyasin cewa ana amfani da waɗannan nau’ikan tsaftar muhalli marasa aminci sosai a cikin makarantu sama da 3,000 a yankunan karkara a faɗin ƙasar.

 

 

Musamman ga yara ƙanana, kamar waɗanda suke makarantar sakandare ta Jupiter a lardin Limpopo, mashahuran wuraren bayan gida suna cike da haɗari.

 

 

Duk da yake ba a samun kididdigar mace-mace a cikin hanzari, a kwanan nan a watan Maris, wani yaro ya mutu, a wannan karon a gabashin Cape, bayan da ya fada cikin wani rami.

 

 

Florina Ledwaba, shugabar cibiyar Jupiter preschool da creche a ƙauyen Ga-Mashashane, ta ce wasu daga cikin yaran ba za su iya sabawa da su ba.

 

 

“Masu shekaru 2 zuwa 3 sun fi son yin amfani da bandaki na Zamani saboda suna tsoron ramin. A duk lokacin da suka ga ramin <sai fargabar za su fada ciki. ” in ji ta.

 

 

Ga-Mashashane yana wajen birnin Polokwane, fiye da kilomita 400 daga birnin Johannesburg mafi yawan jama’a a Afirka ta Kudu.

 

 

Shekaru 10 da suka wuce, a wani kauye da ke kusa, Michael dan shekara 4 ya nutse a cikin ramin wani bandaki na Salga.

 

 

Sai dai iyayen shi sun ce gwamnati ta gaza cika alkawuran da ta dauka bayan rasuwar shi.

 

 

“Mun yi yarjejeniya da gwamnati cewa za su kawar da duk wani ramummuka da ke cikin makarantunmu da kuma al’ummarmu inda yara ke cikin haɗari,” in ji mahaifinsa, James Komape.

 

 

“Duk da haka, basu cika alkawuran su basaboda idan muka je sai muga cewa sun gyara waɗanda ke kusa da makarantar Michael da gidanmu. Lokacin da muka je wasu bangare, yara da yawa har yanzu suna cikin haɗari na gaske. Kuma da gaske ba ma son ganin wani abu makamancin haka ya sake faruwa.”

 

 

A cikin Maris, Sashen Ilimi na Farko ya himmatu wajen kawar da manyan ramuka nan da shekarar 2025, amma ta riga ta rasa wa’adin da suka gabata na kawar da makarantu daga wuraren da ba su da tsaro.

 

 

Kungiyar kare hakkin bil adama, Equal Education, ta gudanar da binciken gidajen da ramuka  suke a makarantu, kuma ta ce ci gaba da amfani da su na nuni da babban rashin daidaito a cikin al’ummar Afirka ta Kudu.

 

 

“Wannan sakaci na tsararraki yana magana game da yadda muke fahimtar mutane a yankunan karkara, daidai ne? Ina ganin abin da muke cewa game da su shi ne, ba su cancanci daraja ba, shi ya sa ba za mu samar muku da asali na bayan gida ba,” in ji Tiny Lebelo na wata kungiya mai zaman kanta Equal Education.

 

 

“Ba za mu ba ku wannan ba, saboda kun riga kun yi amfani da shi (latrine), don haka menene sauran shekara ko biyu, ko goma, ko shekaru da yawa. Don haka muna ce musu, ba ku cancanci daraja ba. Muna cewa da su; a zahiri kuna cikin jinƙai a matsayinmu na gwamnati.”

 

 

Daidaiton Ilimi yana daya daga cikin kungiyoyi masu zaman kansu na cikin gida da na waje da kuma iyaye da ke matsawa gwamnati lamba don gaggauta kawar da ramuka daga makarantu a fadin kasar.

 

 

Maimuna Kassim Tukur,Abuja ( NYSC).