Vietnam ta tsawatar wa Sin da Philippines kan ayyukan tekun Kudancin China

Vietnam ta soki halin baya-bayan nan da wani jirgin ruwan bincike na kasar Sin da jami’an tsaron gabar tekun Philippine suka yi a tekun kudancin kasar Sin, inda suka zargi makwabtanta da wasu ayyuka daban-daban da suka keta hakkinsu.

Tashin hankali ya yi kamari a sassan tekun Kudancin China da ake takaddama a kai, daya daga cikin muhimman hanyoyin kasuwanci a duniya da kuma magudanar ruwa na sama da dala tiriliyan 3 na cinikin jiragen ruwa na shekara-shekara.

Jiragen ruwan kasar Sin da na Vietnam sun yi taho-mu-gama da juna a cikin ‘yan kwanakin nan a lokuta da dama yayin da wani jirgin binciken kasar Sin ya shiga yankin Hanoi na musamman na tattalin arziki (EEZ), wanda masana suka ce mai yiwuwa wani bincike ne.

Irin wannan binciken yawanci ana ɗaukarsa ƙiyayya idan an gudanar da shi ba tare da sanarwa ba.

Da aka nemi jin ta bakin mai magana da yawun ma’aikatar harkokin wajen Vietnam Pham Thu Hang, ya fadawa taron manema labarai cewa wadannan jiragen ruwa na “ke tauye hakki da hukunce-hukuncen Vietnam”, wanda ke daukar “matakan da suka dace” don kare hakinta.

Kasar Sin ta bayyana cewa, binciken kimiyya aiki ne na yau da kullum a yankunan da ke karkashin ikon kasar Sin.

Kasar Sin ta yi ikirarin kusan daukacin tekun Kudancin China a matsayin yankinta, bisa abin da ta ce tsoffin taswirori ne, ciki har da ruwan da ke cikin EEZ na Vietnam da wasu kasashe hudu na kudu maso gabashin Asiya.

An kuma tsawatar wa Philippines kan sanya jiragen ruwa a wurare biyar na EEZ don tabbatar da ikon mallakar tsibiran Spratly da ake takaddama a kai, zuwa sassan da Vietnam ma ke ikirarin.

Da aka tambaye shi game da matakin na Philippines, Hang ya ce: “Vietnam tana matukar adawa da duk wani abu da ya keta hakin Vietnam.”

Mai magana da yawun ma’aikatar harkokin wajen Philippine Teresita Daza ta ce, shigar da motocin tsaron gabar tekun Manila ya yi daidai da ‘yancin kasar a matsayin kasar da ke gabar teku a karkashin yarjejeniyar Majalisar Dinkin Duniya kan dokar teku.

“An yi nufin su inganta amincin zirga-zirgar jiragen ruwa a cikin ruwanmu kuma bai kamata su kasance da damuwa ba,” in ji Daza a cikin wani sakon waya.