Rundunar Sojojin Nijar Ta Yi Allah Wadai Da Tsoma Bakin Faransa

A ranar Juma’a ne gwamnatin mulkin sojan Nijar ta sake harba wani sabon babi a kasar Faransa, inda ta zargi Paris da “tsangwama a fili” ta hanyar mara wa hambararren shugaban kasar baya a yayin da masu zanga-zangar suka yi zanga-zanga a kusa da wani sansani na Faransa a wajen babban birnin kasar Yamai.

 

A ranar 26 ga watan Yuli ne wasu jami’an tsaronsa suka tsare Shugaba Mohamed Bazoum, abokin Faransa wanda zabensa a shekarar 2021 ya haifar da fatan samun kwanciyar hankali a kasar mai fama da rikici.

 

Kalaman shugaban Faransa Emmanuel Macron na goyon bayan Bazoum “suna kara tsoma baki a harkokin cikin gidan Nijar,” in ji kakakin gwamnatin Kanar Amadou Abdramane a cikin wata sanarwa da aka karanta a gidan talabijin na kasar.

 

Hakazalika jihar Sahel na fama da rashin jituwa tsakaninta da kungiyar ECOWAS ta yammacin Afirka, wadda ta yi barazanar shiga tsakani ta hanyar soji idan matsin lamba ta diflomasiyya na mayar da zababben Bazoum kan mukaminsa.

 

A ranar Litinin, Macron ya ce, “Ina kira ga dukkan jihohin yankin da su yi amfani da manufofin da suka dace.”

 

Faransa, in ji shi, “tana goyan bayan (ECOWAS) aikin diflomasiyya kuma, lokacin da ta yanke shawarar, (ta) matakin soja”, in ji shi, yana kwatanta wannan a matsayin “hanyar haɗin gwiwa.”

 

A ranar Juma’a, Macron ya kara nuna godiya ga Bazoum, yana mai yabawa “jajircewar shi, aiki da jaruntaka”.

 

Ya yi watsi da sarakunan Nijar da cewa ba su da “halatta” kuma ya dage cewa Faransa za ta yanke shawararta game da Nijar “bisa musanya da shugaba Bazoum”.

 

Abdramane ya ce, “Mr. Kalaman Macron da kokarinsa na ci gaba da goyon bayan mamaye kasar Nijar da nufin ci gaba da aiwatar da wani aiki na yaki da al’ummar Nijar, wadanda ke neman wani abu da ya wuce yankewa kanta makomarta.”

 

Abdramane ya ce “banbancin” Nijar da Faransa “bai shafi alakar da ke tsakanin al’ummarmu ba, ko kan daidaikun mutane ne, illa dai dangane da kasancewar sojojin Faransa a Nijar.”

 

A ranar 3 ga watan Agusta, gwamnatin kasar ta yi tir da yarjejeniyoyin soja da Faransa, matakin da Paris ta yi watsi da shi bisa hujjar sahihancin shi.

 

Yarjejeniyar ta shafi wasu lokuta daban-daban, ko da yake daya daga cikin su tun daga shekarar 2012 ya kamata ya kare nan da wata guda, a cewar shugabannin sojojin.

 

 

Faransa dai na da dakaru kusan 1,500 a jamhuriyar Nijar, da dama daga cikinsu suna jibge a wani sansanin sojin sama dake kusa da babban birnin kasar, wadanda aka tura domin su taimaka wajen yaki da ‘yan ta’adda da suka zubar da jini.

 

Dubban mutane ne a ranar Juma’a suka taru a wajen sansanin domin neman sojojin da su fice.

 

Kungiyar ta M62, gamayyar kungiyoyin farar hula da ke adawa da kasancewar sojojin Faransa a Jamhuriyar Nijar ne suka shirya taron na kwanaki uku na “zauna”.

 

“Dole ne Faransa ta fita, kuma za ta tafi, saboda Nijar ba gidanta ba ne,” in ji shugabar M62, Falma Taya.

 

Mako guda kafin hakan, gwamnatin ta baiwa jakadan Faransa Sylvain Itte sa’o’i 48 ya bar kasar.

 

Ita ma Faransa ta ki amincewa da bukatar, tana mai cewa mahukuntan sojan ba su da hurumin tilasta masa ficewa daga kasar.

 

Kakakin sojin Faransa Kanar Pierre Gaudilliere a ranar Alhamis ya yi gargadin cewa “Rundunar sojan Faransa a shirye suke da su mayar da martani ga duk wani tashin hankali da zai iya cutar da ofisoshin diflomasiyya da sojojin Faransa a Nijar”.

 

Duk da tashe-tashen hankula, ana ci gaba da kokarin shawo kan rikicin cikin lumana.

 

Shugaban Najeriya Bola Tinubu wanda kuma shi ne shugaban kungiyar ECOWAS a halin yanzu kuma ya yi kakkausar suka kan juyin mulkin da aka yi a ranar Alhamis ya zayyana ra’ayin sauya sheka na tsawon watanni tara zuwa mulkin dimokradiyya.

 

A farkon makon nan ne kasar Aljeriya wadda ke da iyaka da Nijar mai nisan kilomita 1,000 (kilomita 620) ta gabatar da shirin mika mulki na tsawon watanni shida wanda farar hula za ta sa ido a kai.

 

 

Africanews/LADAN NASIDI.