An Ci Gaba Da Tattaunawar Ta Ci Gaba A Kenya Kan Yaki Da Gurbacewar Bolar Robobi

Zuwa ƙarshen gurɓataccen sharer robobia? Wakilai daga kasashe 175 na gudanar da taro a kasar Kenya daga ranar litinin mai zuwa domin tattaunawa a karon farko na matakan da za a dauka a cikin yarjejeniyar da ta kulla da kasashen duniya domin kawo karshen sharar robobi.

 

Kasashen sun amince a shekarar da ta gabata don kammala yarjejeniyar farko ta duniya don yaki da cutar robobi a karshen shekarar 2024.

 

Rikicin ya yi kamari saboda robobin petrochemical suna ko’ina: ana iya samun sharar kowane girma a kasan tekuna da kuma saman tsaunuka.

 

An gano ƙananan robobi a cikin jini da madarar nono.

 

Masu shawarwarin sun riga sun gana sau biyu, amma taron daga ranar 13 zuwa 19 ga watan Nuwamba a birnin Nairobi, hedkwatar Hukumar Kula da Muhalli ta Majalisar Dinkin Duniya (UNEP), ita ce dama ta farko ta tattauna daftarin yarjejeniyar da aka buga a watan Satumba wanda ya bayyana hanyoyi da dama da za a bi. Ana iya magance matsalar sharer robobi.

 

Akwai babban ra’ayi game da buƙatar yarjejeniya.

 

Amma tsakanin manufofin da kasashe daban-daban ke karewa, masana muhalli da masana’antar robobi, matsayi ya bambanta.

 

“Wannan shi ne babban yakin da za mu gani a yanzu”, in ji Eirik Lindebjerg na kungiyar WWF mai zaman kanta, wanda zai kasance cikin dubban mahalarta tattaunawar.

 

Kasashe da dama da kungiyoyi masu zaman kansu suna jayayya a kan hana amfani da robobi guda daya da kuma tsauraran dokoki, a tsakanin sauran matakan da ake kira “babban buri”.

 

A nasu bangaren, masana’antun da manyan kasashe masu samar da kayayyaki suna fafutukar sake yin amfani da su da kuma sarrafa sharar gida.

 

“Sifili daftarin” yana sanya duk zaɓuɓɓuka akan tebur. Yarjejeniyar na iya zama yarjejeniya ta yanayi ko kuma “yarjejeniya mai dadi tare da masana’antar robobi”, ya danganta da alkiblar tattaunawar, in ji manzon musamman na Majalisar Dinkin Duniya kan teku, Peter Thomson, a watan Oktoba.

 

Gurbacewar robobi na shirin yin muni: abin da ake samarwa a shekara ya ninka fiye da ninki biyu cikin shekaru 20 zuwa tan miliyan 460.

 

Zai iya ninka sau uku nan da 2060 idan ba a yi komai ba. Amma duk da haka kashi 9 ne kawai aka sake yin fa’ida.

 

Filastik kuma na taka rawa wajen dumamar yanayi, wanda ya kai kashi 3.4% na hayakin da duniya ke fitarwa a shekarar 2019, adadin da zai iya ninka sau biyu nan da shekarar 2060, a cewar OECD.

 

Gabanin tattaunawar da za a yi a Nairobi, wasu kasashe sittin sun nuna damuwarsu game da wannan yanayin tare da yin kira da a samar da “tattalin dauri a cikin yerjejeniyar don takaitawa da rage yawan amfani da robobi.”

 

Shugaban Greenpeace Graham Forbes,yayi jayayya cewa yarjejeniyar za ta yi nasara ko kuma ta gaza “dangane da yadda za ta iyakance samar da robobi a sama”: “Ba za ku iya hana wanka daga ambaliya ba har sai kun kashe famfo”, in ji shi.

 

 

Ladan Nasidi.