An haife ta a cikin mummunan yakin da ake yi a Gaza, yarinya ‘yar wata-wata da ke kwance a cikin incubator ba ta taba sanin rungumar iyaye ba.
Sashen Caesarean ne ya haife ta bayan mahaifiyarta, Hanna, ta murkushe ta a wani harin da Isra’ila ta kai ta sama. Hanna ba ta rayu ba ta sawa ‘yarta suna.
“Muna kiranta ‘yar Hanna Abu Amsha,” in ji ma’aikaciyar jinya Warda al-Awawda, wacce ke kula da kananan jarirai a asibitin al-Aqsa da ke Deir al-Balah a tsakiyar Gaza.
A cikin hargitsin da fadan da ke ci gaba da haifarwa tare da kusan halakar iyalai baki daya, likitoci da masu ceto sukan yi kokawa don nemo masu kula da yaran da suka mutu.
“Mun rasa hulɗa da danginta,” ma’aikacin jinya ta gaya mana. “Babu daya daga cikin danginta da ya bayyana kuma ba mu san abin da ya faru da mahaifinta ba.”
Yara, wadanda ke da kusan rabin al’ummar Gaza miliyan 2.3, sun gamu da ajalinsu sakamakon mummunan yakin.
Ko da yake Isra’ila ta ce tana kokarin gujewa asarar fararen hula, ciki har da bayar da umarnin kwashe mutane sama da 11,500 ‘yan kasa da shekaru 18 a cewar jami’an kiwon lafiyar Falasdinu. Har ma da yawa suna da raunuka, da yawa daga cikinsu suna canza rayuwa.
Yana da wuya a samu sahihin alkaluma amma bisa ga rahoton baya-bayan nan daga Euro-Mediterranean Human Rights Monitor, wata kungiya mai zaman kanta, fiye da yara 24,000 kuma sun rasa daya ko duk iyayen.
Ibrahim Abu Mouss, dan shekara 10 kacal, ya samu munanan raunuka a kafa da kuma ciki a lokacin da makami mai linzami ya kai gidansa. Amma hawayen sa na mahaifiyar mahaifiyarsa da kakansa da ‘yar uwarsa ta rasu.
“Sun ci gaba da gaya mani ana yi musu magani a sama a asibiti,” in ji Ibrahim yayin da mahaifinsa ya kama hannunsa.
“Amma na gano gaskiyar lokacin da na ga hotuna a wayar babana. Kuka nayi sosai har naji zafi sosai.”
‘Yan uwan dangin Husaini sun kasance suna wasa tare amma yanzu suna zaune a kusa da kaburburan yashi inda wasu ‘yan uwansu ke binne a wata makaranta da ta koma a tsakiyar Gaza. Kowannensu ya rasa iyaye ɗaya ko duka biyun.
“Makamin ya fada kan cinyar mahaifiyata kuma jikinta ya tsage guntu. Kwanaki muna kwashe sassan jikinta daga baraguzan gidan,” in ji Abed Hussein, wanda ke zaune a sansanin ‘yan gudun hijira na al-Bureij.
“Lokacin da suka ce an kashe ɗan’uwana, kawuna da dukan iyalina, sai na ji kamar zuciyata na zubar da jini da wuta.”
Dauke da jakunkuna masu duhu a idanunsa, Abed yana farkawa da daddare saboda firgita da karar harbe-harbe na Isra’ila da kuma jin shi kadai.
“Lokacin da mahaifiya ta da mahaifi na suke raye, nakan yi barci amma bayan an kashe su, ba zan iya yin barci ba. Na kasance ina kwana kusa da babana,” ya bayyana.
Abed da ‘yan uwansa guda biyu kakarsa ce ke kula da su amma rayuwar yau da kullun tana da wahala.
“Babu abinci ko ruwa,” in ji shi. “Ina da ciwon ciki saboda shan ruwan teku.”
An kashe mahaifin Kinza Hussein yana kokarin diban gari don yin burodi. Hoton gawar sa na damunta, wanda aka kawo gida domin yi masa jana’iza bayan an kashe shi da makami mai linzami.
“Ba shi da idanu, kuma harshensa ya yanke,” in ji ta.
“Abin da muke so shi ne a kawo karshen yakin,” in ji ta. “Komai na bakin ciki.”
Kusan kowa a Gaza a yanzu ya dogara da kayan agaji don abubuwan rayuwa. Alkaluman Majalisar Dinkin Duniya sun ce kimanin mutane miliyan 1.7 ne suka rasa matsugunansu, tare da tilasta wa da dama yin kaura akai-akai domin neman tsira.
Sai dai hukumar kula da yara ta Majalisar Dinkin Duniya, Unicef, ta ce babbar damuwarta ita ce kimanin yara 19,000 da suka zama marayu ko kuma suka mutu su kadai ba tare da wani babba da zai kula da su ba.
“Yawancin wadannan yara an same su a karkashin baraguzan gine-gine ko kuma sun rasa iyayensu a harin bam din da aka kai musu,” in ji Jonathan Crick, shugaban sashen sadarwa na Unicef Palestine, ya shaida min daga Rafah da ke Kudancin Gaza. An gano wasu a wuraren bincike na Isra’ila, asibitoci da kuma kan tituna.
“Masu ƙanƙanta sau da yawa ba sa iya faɗin sunansu kuma har ma da manya galibi suna cikin firgita don haka yana iya zama da wahala a gano su kuma a iya haɗa su da danginsu.”
Ko da za a iya samun dangi, ba koyaushe suke da kyau don su kula da yaran da suka mutu ba.
“Bari mu tuna cewa su ma suna cikin wani mawuyacin hali,” in ji Crick.
“Za su iya samun nasu ‘ya’yan da za su kula da su kuma yana iya zama da wahala, idan ba zai yiwu ba, su kula da wadannan yaran da ba sa rakiya da kuma rabuwa.”
Tun lokacin da aka fara yakin, wata kungiya mai zaman kanta, SOS Children’s Villages, wacce ke aiki da Unicef, ta ce ta dauki irin wadannan yara 55, wadanda shekarunsu ba su kai 10 ba. Ta dauki karin kwararrun ma’aikata a Rafah don ba da taimako na tunani.
Wani babban ma’aikacin SOS ya gaya mani game da wani ɗan shekara huɗu da aka bar shi a wurin bincike. An kawo ta da mutism mai zaɓe, ciwon damuwa ne ya sa ta kasa yin magana game da abin da ya faru da ita da danginta, amma yanzu ta sami ci gaba bayan an tarbe ta da kyaututtuka da wasa da sauran yaran da suke zaune tare.
BBC/Ladan Nasidi.
