Kotun ECOWAS Ta Bada Shawarar Wayar Da Kan Jama’a Kan Hakkokin Su

Shugaban kotun ta ECOWAS Hon Justice Edward Amoako Asante, ya jaddada bukatar wayar da kan ‘yan kasa kan hakkin su (na asali).

 

Mai shari’a Asante ya yi wannan kiran ne a wata ziyarar ban girma da wasu ‘yan majalisar dokokin kasar Kenya suka kai a harabar kotun da ke Abuja. Najeriya.

 

Tawagar karkashin jagorancin Hon Peter Orero da ta kunshi mambobin kwamitin hadin kan yanki na majalisar dokokin Kenya ta 13, sun bayyana cewa ziyarar da kotun ta kai na wani bangare ne na ziyarar nazari da suka yi na tsawon mako guda kan tsarin tafiyar da cibiyoyi na ECOWAS da suka hada da. kotun shari’a, da sassa daban-daban na hukumar ta ECOWAS.

 

Hon Orero ya kara da cewa kwamitin ya fara ziyarar nazari a bangarori daban-daban na tattalin arziki da suka hada da kungiyar ECOWAS ta Yamma, kuma sun je kotun ne domin fahimtar yadda ake gudanar da ayyukanta da ayyukan shari’a da shirye-shiryenta.

 

A nasa jawabin, Mai shari’a Asante, ya yabawa tawagar bisa wannan shiri, tare da bayyana muhimmancin irin wannan tattaunawa da kuma fahimtar juna.

 

Mai shari’a Asante ya yi bayyani kan kotun tun daga farko sannan ya jaddada nasarar da kotun ta samu tare da fadada ikon kotun a shekarar 2005 tare da gyara yarjejeniyar 1991 kan kotun.

 

Ya yi bayanin cewa ka’idar ta 2005 ta ba wa mutane damar shiga Kotun tare da baiwa Kotun damar bincikar wasu kararraki na take hakkin dan Adam da ke faruwa a yankin.

 

Bugu da kari, shugaba Asante ya nuna cewa kotun tana da hurumin yanke hukunci kan takaddamar da ta shafi zirga-zirgar kaya da mutane cikin ‘yanci, da ‘yancin kafawa.

 

 

Da yake magana kan wani misali a Ghana da aka yi zargin tauye ‘yancin kafa gwamnati, ya koka da cewa ba a gabatar da irin wannan batu a gaban Kotu ba.

 

“Kotu ta na nazarin kararrakin da aka gabatar a gabanta ne kawai domin tantancewa. Ganin cewa ’yan kasa da kungiyoyi ba su tunkari Kotun ba domin ta tilasta musu hakkokinsu dangane da dokokin hadewar yankin, saboda rashin sanin wanzuwar dokokin da hakkokinsu.”

 

Ya danganta lamarin da rashin sanin dokokin da kuma amfani da su, ya kara da cewa “akwai bukatar ilimantar da ‘yan kasa kan dokokin ECOWAS da hakkokin su.”

 

Ya kuma yi karin haske kan dokokin ECOWAS daban-daban da nufin karfafa hadin kan yankin da suka hada da dokokin shige da fice da dokokin kwastam.

 

Ya ce kotun tana gudanar da shirye-shiryen yada labarai da ayyukan wayar da kan jama’a a kasashe mambobinta da nufin wayar da kan kotun, ayyukanta da kuma yadda ake samun damar shiga ta.

 

Dangane da ayyukan shari’a, Mai shari’a Asante ya bayyana cewa, don nazarin shari’o’in da aka gabatar a gaban Kotun, ya tabbatar da cewa an fassara su zuwa harsunan hukuma guda uku na al’umma waɗanda ke Turanci, Faransanci da Fotigal don ba da damar kowane alkali ya yi aiki a cikinsa ko harshenta. Ya kara da cewa alkalai suna yin duk mai yiwuwa don yanke hukunci cikin gaggawa.

 

Dangane da batun bayar da kudade, ya ce cibiyoyin ECOWAS da suka hada da Kotun suna samun kudade ne daga harajin Al’umma da kasashe mambobin kungiyar ke ba da gudummuwarsu kuma kotun tana da ‘yancin kanta a harkokin shari’a.

 

 

Hakazalika, Hon Justice Gberi-Be Ouattara, mataimakin shugaban kotun ECOWAS ya kara da cewa, kotun ta kuduri aniyar kawar da duk wani cikas da ke kawo cikas ga dunkulewar tattalin arzikin yankin Afirka ta Yamma, musamman ta fuskar kare hakkin dan Adam. Ya ba da misali da dokar shari’a kan bauta da ’yancin mata na gado inda Kotun ta yanke hukuncin cewa an haramta bautar kuma mata na da hakkin mallakar gado. Ya kara da cewa kowace kasa ko cibiyoyi 15 na iya tunkarar Kotun.

 

 

Ladan Nasidi.