A ranar Talata gwamnatin Botswana ta kammala yarjejeniyar sayar da lu’u-lu’u mai ban mamaki da De Beers tare da kammala shawarwari na tsawon shekaru bakwai a cikin yarjejeniyar da aka tsara na sake fasalin tattalin arzikin kasar.
Yarjejeniyar ta ƙarfafa hannun Botswana na tallace-tallacen lu’u-lu’u ta hanyar Debswana haɗin gwiwar gwamnati da De Beers wani reshe na Anglo-Amurka. A matsayinta na jagorar mai samar da lu’u-lu’u a duniya bisa kima kuma ta biyu mafi girma bayan Rasha Botswana na tsaye don samun riba sosai daga wannan sabon tsari.
Lu’u-lu’u sune kashin bayan tattalin arzikin Botswana wanda ya kai kusan kashi 80% na fitar da kayayyaki zuwa kasashen waje, kuma kusan kashi daya bisa hudu na GDPn kasar a cewar asusun lamuni na duniya. Sai dai kuma faduwar farashin lu’u-lu’u da bukatu da aka yi a baya-bayan nan ya haifar da da mai ido lamarin da ya haifar da rashin tabbas na tattalin arziki tare da zama babban batu a zaben kasa na bara. Sabuwar zababbiyar gwamnati karkashin jagorancin shugaba Duma Boko ta dauki matakin ne a matsayin wani muhimmin mataki na tabbatar da makomar tattalin arzikin Botswana.
A karkashin yarjejeniyar shekaru 10 Botswana za ta sami kashi 30% na tallace-tallacen lu’u-lu’u na Debswana a cikin shekaru biyar na farko wanda zai tashi zuwa 40% a cikin shekaru biyar masu zuwa. Tsawaita tsawon shekaru biyar zai iya haifar da ko da 50-50 tsaga. A sakamakon haka De Beers ya sami tsawaita shekaru 25 akan lasisin hakar ma’adinai a Botswana yana tsawaita su daga 2029 zuwa 2054.
Botswana ita ce wurin da aka gano wasu daga cikin abubuwan da aka fi sani da lu’u-lu’u a cikin ‘yan shekarun nan. A cikin 2023 kamfanin hakar ma’adinai na Kanada Lucara ya gano wani lu’u-lu’u mai girman carat 2,492 – na biyu mafi girma da aka taɓa murmurewa kuma mafi girma a cikin fiye da ƙarni guda. A cikin 2021 Debswana ya yi kanun labarai tare da lu’u-lu’u mai girman carat 1,098 mafi girma da aka samu har yau. Wadannan binciken sun karfafa matsayin Botswana a matsayin jagora a duniya wajen samar da lu’u-lu’u.
Africanews/Ladan Nasidi.