A ranar Lahadin da ta gabata ne aka kammala wani taro na tsawon mako guda, kan matsalar gurbatar muhalli a duniya a hedkwatar Majalisar Dinkin Duniya da ke birnin Nairobin kasar Kenya.
Tare da wakilai sama da 2,000 da suka halarta, tattaunawar ta mayar da hankali ne kan tsara wata yarjejeniya don yakar matsalar robobi da ke karuwa.
A shekarar da ta gabata, kasashe 175 sun kuduri aniyar cimma matsaya kan yarjejeniyar yaki da gurbacewar filastik nan da shekarar 2024.
Tarukan da aka yi a Nairobi shi ne karo na uku cikin biyar da aka tsara za a kammala nan da shekara mai zuwa domin a amince da yarjejeniyar a shekarar 2025.
Koyaya, yayin da tarurrukan suka tashi a ranar Lahadi, wakilai sun kasance cikin rarrabuwar kawuna game da batun yarjejeniyar.
“Dabi’a tana shakewa, tana haki. Dukkanin halittu suna fuskantar barazana daga gurbatar filastik,” in ji Jyoti Mathur-Filipp, sakatariyar zartarwa na kwamitin sasantawa. “Muna rike da hannunmu don gyara wannan hanya mai lalata.”
Tare da gurbacewar robobi a ko’ina daga teku zuwa saman tsaunuka, da kuma samar da kayayyakin da ake samarwa zai ninka sau uku nan da shekarar 2060, kungiyoyi masu zaman kansu sun ce mayar da hankali kan rage robobi da rashin sake yin amfani da su ya kamata a ci gaba.
Kungiyoyi masu zaman kansu sun yi kira da a rage yawan hakowa da kashi 75 cikin 100 nan da shekarar 2040, sai dai kasashen da ke hako mai da masu sana’ar robobi, wadanda su ma suka wakilci a taron, na nuna goyon bayansu ga sake yin amfani da su da kuma sarrafa shara.
Babbar daraktar hukumar ta UNEP, Inger Andersen, ta ce kasashe sun amince da samar da wata yarjejeniya da za ta shafi daukacin tsarin rayuwar robobi daga yadda ake kera su, zuwa yadda ake kera su da kuma amfani da su, har zuwa karshe.
“Ba za mu iya sake yin amfani da hanyarmu ta fita daga wannan rikici ba,” in ji ta a gefen tattaunawar.
Kungiyoyin mahalli da ke halartar taron a Nairobi sun zargi kungiyar da ake kira “gamayyar kasa da kasa mai karamin karfi” na kasashe masu arzikin mai da suka hada da Iran, Saudi Arabiya da Bahrain da yin layi don dakile tattaunawar.
Carroll Muffett daga cibiyar kare muhalli ta kasa da kasa ta shaida wa manema labarai cewa, “Mun ga wadannan kasashe suna ci gaba da taka-tsan-tsan don hana wadannan shawarwari tun daga farko, don hana su ci gaba da yin aiki tukuru, da kuma sassauta tattaunawar.”
Kasar Kenya na daga cikin kasashe 60 da ake kira “babban buri” da suka yi kira da a kafa doka don rage amfani da robobi, inda shugaban kasar William Ruto ya yi kira ga wakilan kasar da su samu ci gaba a tattaunawar.
“Ina kira ga dukkan masu shiga tsakani da su tuna cewa 2024 ya rage saura makonni shida kuma (akwai) sauran tarukan biyu kacal,” in ji Ruto yayin bude tattaunawar.
“Irin wannan gurbatar muhallin mu ba abu ne da za a yarda da shi ba kuma yana da matukar barazana ga rayuwa, ga bil’adama da duk abin da ke tsakanin.”
Bayan babban birnin Kenya, za a ci gaba da tattaunawar a watan Afrilun 2024 a Kanada, inda za a kammala a Koriya ta Kudu a karshen shekarar 2024.
Tattaunawar ta Nairobi ta zo ne ‘yan makonni kadan kafin fara taron sauyin yanayi na COP 28 a Hadaddiyar Daular Larabawa, da nufin rage hayakin iskar gas da kuma taimakawa kasashe masu tasowa su tinkarar illar sauyin yanayi, bayan shekara guda da bala’in yanayi ke haifarwa. .
Africanews/ Ladan Nasidi.
