Kame wani Janar din soji daga babbar ‘yan adawar Sudan ta Kudu babban cin zarafi ne ga yarjejeniyar zaman lafiyar da ta kawo karshen yakin basasa na shekaru biyar in ji kakakin ‘yan adawa.
An kama Janar Gabriel Duop Lam a farkon wannan makon tare da wasu manyan jami’an kungiyar ‘yan tawayen Sudan People’s Liberation Movement in Opposition (SPLM-IO).
Fursunonin dai dukkansu abokan mataimakin shugaban kasa ne Riek Machar wanda rikicinsa da shugaba Salva Kiir ya haifar da kazamin yaki a shekara ta 2013.
A safiyar ranar Alhamis mai magana da yawun Machar ya ce SPLM-IO ba ta san yadda jami’ansu suke ba ko kuma inda ake tsare da su ba.
“Muna yin iya bakin kokarinmu don gujewa duk wani abu da ya tabarbare a lamarin duk da haka muna bukatar abokan zamanmu cikin lumana don nuna ra’ayin siyasa don tabbatar da cewa kasar nan ba za ta sake komawa yaki ba,” in ji Puok Duka Baluang. Rahotanni sun ce.
Shugaba Kiir ya dage cewa Sudan ta Kudu ba za ta koma yaki ba kamar yadda kakakin gwamnatin kasar Michael Makuei ya shaidawa manema labarai a Juba babban birnin kasar ranar Laraba.
Makuei ya kara da cewa an kama ‘yan adawar ne saboda “sun sabawa doka.”
Sudan ta Kudu ita ce sabuwar kasa a duniya bayan ta balle daga Sudan a shekara ta 2011. Amma shekaru biyu kacal bayan haka, yakin basasa ya barke lokacin da Kiir ya kori daukacin majalisar ministocinsa tare da zargin Machar da yunkurin juyin mulkin da bai yi nasara ba.
Bayan shekaru biyar tare da asarar rayuka 400,000 tare da tilastawa mutane miliyan 2.5 barin gidajensu an amince da yarjejeniyar zaman lafiya a cikin 2018.
Amma tun daga lokacin an cika shi.
Janar Lam ne ke jagorantar bangaren soja na jam’iyyar adawa wanda har yanzu ba a shigar da shi cikin soja ba. An kai shi gidan yari ranar Talata.
Da tsakar dare jami’an tsaro suka kama wani abokin Machar ministan mai Puot Kang Chol.
Sojojin Sudan ta Kudu sun kewaye gidan Machar da ke Juba babban birnin kasar cikin dare kafin daga bisani a janye su.
An daure duk wasu manyan jami’an soji da ke kawance da Machar gidan kaso. Rahotanni sun ce.
Kamen dai ya biyo bayan rahotannin da ke cewa mayakan sa kai na White Army sun kwace wani muhimmin gari a jihar Upper Nile da ke kusa da kan iyakar kasar Habasha bayan arangama da sojojin gwamnati.
Sojojin White Army sun yi yaki tare da Machar a lokacin yakin basasa.
Wasu daga cikin sojojin da ke biyayya ga Kiir sun zargi abokan kawancen Machar da goyon bayan ‘yan tawaye.
Mai magana da yawun Machar ya shaidawa BBC cewa da a kaucewa fadan da ake gwabzawa tsakanin sojojin White Army da jami’an tsaro “da a ce shugabannin sojojin kasar sun mutunta yarjejeniyar zaman lafiya.
Majalisar Dinkin Duniya da Tarayyar Afirka sun yi gargadin cewa tashe-tashen hankula a wannan yanki na iya yaduwa.
Ter Manyang shugaban cibiyar samar da zaman lafiya da shawarwari da ke Juba ya shaidawa kamfanin dillancin labarai na Reuters cewa fadan da ake yi a wannan yanki na iya yin barazana ga yarjejeniyar zaman lafiya.
“Kasar za ta iya zamewa cikin yaki sai dai idan manyan shugabannin kasar ne suka gudanar da lamarin,” in ji shi.
Kasar dai ba ta taba gudanar da zabe ba a yanzu ana gudanar da zaben ne a shekarar 2026 bayan shafe shekaru ana jinkiri.
LADAN NASIDI.
